Henk Lamberts (1895-1973) was een self made architect. Hij kreeg het niet cadeau. Als zoon van een aannemer wilde hij graag naar de HBS om daarna bouwkunde te studeren. Maar zijn vader dacht daar anders over en stuurde hem naar de ambachtsschool. Daarna ging hij aan de slag bij zijn vaders timmerbedrijf in Apeldoorn. Maar de jonge Henk gaf zijn droom niet zomaar op. En na 15 lange jaren van avondstudies mocht hij zich eindelijk toch architect noemen, zo schrijft zijn kleinzoon Frans Mensonides op zijn website.

In 1923 trad Lamberts in dienst van het Rotterdamse architectenbureau Granpré Molière, Verhagen, Kok en ontwierp hij een aantal nieuwbouwprojecten in de gemeente Schoten. De werken, met duidelijke invloeden van de Amsterdamse school, werden in de vakpers goed ontvangen. Een poging om zich wat later als zelfstandig architect te vestigen mislukte door een langdurige ziekte en door de wereldwijde economische crisis, waardoor de bouwsector vrijwel stil kwam te liggen. 

Omdat er toch brood op de plank moest komen ging Lamberts in 1931 aan de slag bij gemeentewerken in Leiden, waar Dudok 18 jaar eerder aan zijn eerste baan begon. Lamberts werkte daar onder meer aan het ontwerp van het nieuwe Leidse stadhuis van architect C. J. Blaauw, dat was verkozen boven het ontwerp dat Dudok in 1929 had ingediend. 

In 1933 kreeg Lamberts van de Leidse boekhandelaar Van Kloeten opdracht voor het ontwerp van een nieuw winkelpand met woonhuis in de Breestraat. Lamberts deed dat met verve en het pand zou zijn opus magnum worden. Maar hij deed het wel in zijn vrije tijd, want het opzeggen van zijn baan was te riskant, in crisistijd.

Het Raadhuis van Hilversum was daarbij vermoedelijk een belangrijke inspiratiebron voor Lamberts, aldus kleinzoon Frans Mensonides.  Volgens de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed is Breestraat 52 gebouwd “in de strakke, functionalistische stijl van het Nieuwe Bouwen, met invloeden van het werk van de architecten W.M. Dudok en J.W.E. Buys.” Buys (1889 – 1961) is vooral bekend geworden als geestelijk vader van gebouw De Volharding in Den Haag. 

Het pand is binnen enkele maanden gebouwd, dankzij het gebruik van een stalen skelet en veel beton; kenmerk van het Nieuwe Bouwen. De buitenmuren zijn in feite niet meer dan een bekleding van het skelet. Ze zijn opgetrokken uit een gele, geglazuurde baksteen. 

De blauw geglazuurde elementen in de buitenmuur doen ook behoorlijk Dudokiaans aan en komen uitbundig terug in een opvallende, naar voren springende hoge lichttoren, waardoor de boekwinkel al van verre herkenbaar was. Die toren lijkt een bescheiden eerbetoon aan de ranke zuil-met-diamant op Dudoks Rotterdamse Bijenkorf, die 5 jaar eerder werd geopend. 

De lantaarn in de toren van Lamberts heeft overigens niet lang gebrand. Als de lamp vervangen moest worden moest de brandweer eraan te pas komen en moest de straat worden afgezet, schrijft kleinzoon Frans Mensonides. Dat werd op enig moment te veel moeite.

Het pand is in 1969 door Lamberts verbouwd en heeft tot in de jaren ’80 dienstgedaan als boekhandel. Daarna zijn er andere bedrijven in gevestigd. Sinds 2000 heeft het de status van rijksmonument.

Tact was een eigenschap die Lamberts niet verweten kon worden, schrijft zijn kleinzoon.

Lamberts’ carrière heeft nooit een hoge vlucht genomen. Na de oorlog verliet hij de gemeente en in de jaren daarna werkte hij soms zelfstandig, soms in dienst van architectenbureaus en met diverse compagnons. Samenwerking met anderen eindigde niet zelden in conflicten. Volgens zijn kleinzoon viel de omgang met andere mensen hem niet altijd makkelijk: “Tact was een eigenschap die hem niet verweten kon worden.” 

In Oegstgeest bouwde hij een bejaardenhuis met aanleunwoningen maar verder bleef zijn oeuvre beperkt tot kleinere opdrachten. Architectuur en voetbal waren zijn enige passies. Op zijn 77^ste ging hij nog aan de slag als tekenaar bij een bureau in Roelofarendsveen. Hij overleed een jaar later. Zijn complete archief met tekeningen had hij even tevoren weggegooid, omdat hij dacht dat niemand er nog belangstelling voor zou hebben.

Bronnen:

Henk Lamberts, Architect (1895-1973), http://www.fransmensonides.nl/homepage/lamberts.htm

Breestraat 52, Leiden, https://www.monumenten.nl/monument/515123