MTS Leeuwarden (1933-1935)

Op de ochtend van zaterdag 28 november 1931 vertrok Andries Baart om 7 uur uit Leeuwarden om om half 11 in het Raadhuis van Hilversum te zijn. Op dat tijdstip had de in Leeuwarden werkzame architect met Hilversums bouwmeester Dudok afgesproken. “[Wij willen] gaarne in ’t Noorden met onze groote bouwmeesters mee leven en de bouwkunst onder de belangstellende menschen brengen”, schreef Baart in een brief aan Dudok over de reden van zijn bezoek. Samen zouden ze tekeningen en foto’s van Dudoks werk uitzoeken voor een solotentoonstelling in het Princessehof in Leeuwarden. Dudok kennende zal hij ongetwijfeld de lange reis van Baart extra de moeite waard hebben gemaakt door hem rond te leiden door het Raadhuis en wellicht zelfs Hilversum. 

Andries Baart sr. (1885-1969), afkomstig uit Hoorn, werkte als bouwkundig tekenaar en leraar in Haarlem, Leiden, Den Haag (waar hij chef-tekenaar was bij de bouw van het Vredespaleis) en Nijmegen. Nadat hij onderdirecteur van de ambachtsschool in Leeuwarden en directeur van de ambachtsschool in Amersfoort was geweest, streek hij in 1920 definitief neer in Leeuwarden en zette daar zijn eigen architectenbureau op. Naast particuliere woningen, ontwierp en bouwde hij vele woningbouwcomplexen, gezondheidsinstellingen en bejaardencentra in de noordelijke provincie. Daarnaast was hij onder andere actief binnen de Provinciale Friese Schoonheidscommissie (die hij hielp oprichten), was hij voorzitter van de Friesche Bouwkring, lid van de Gewestelijke Kring Leeuwarden van de Bond van Nederlandse Architecten en trad hij geregeld op als jurylid bij prijsvragen en als examinator.   

De tentoonstelling in het Princessehof was de eerste solotentoonstelling over Dudok in Nederland. Baart organiseerde de tentoonstelling, selecteerde de tentoon te stellen werken, gaf bij de opening een uitgebreide lezing over Dudok en diens werk en gaf daarna ook nog eens rondleidingen aan bezoekers. Niet vreemd dus dat ook in het eigen werk van zo’n bewonderaar en kenner hier en daar wat vleugjes Dudok terug te vinden zijn.  

In 1927 ontwierp Baart de Nijverheidsschool in Velsen, waarin al wat kenmerken van de Oranjeschool in Hilversum herkenbaar zijn. Enkele jaren later kwam de Ambachtsschool in Zwolle (1932) tot stand, een ontwerp van Baart en Lourens Krook, de stadsarchitect van Zwolle. De opzet van de school met de entree en het trappenhuis als verbinding tussen de twee vleugels en de horizontale roedeverdeling van de vensters zijn al wat duidelijker Hilversumse karakteristieken. 

Maar het meest Dudokiaans is de MTS in Leeuwarden, een school die Baart ontwierp in 1934-1935 en waaraan hij zelf als docent bouwkunde verbonden was. De kenmerken van de Ambachtsschool in Zwolle zijn hier nog meer uitgesproken uitgewerkt. Vlak voor de opening van het nieuwe schoolgebouw schreef De Leeuwarder Courant: “De nieuwe Middelbare Technische School, ontworpen in platbouw, geeft in z’n duidelijke uitbeelding van de beide vleugels en hoekpartij de strooming van de meer zakelijke en nieuwere richting van de architectuur aan.” En zou dat ene ronde raampje, dat zowel in Zwolle als in Leeuwarden in het ontwerp opduikt, niet een waarderende groet aan de grote bouwmeester betekenen? 

De Ambachtsschool in Zwolle is in 1998 aangewezen als Rijksmonument. Het pand is in 2010 herbestemd als culturele broedplaats, met ateliers en sociale huurwoningen. De MTS in Leeuwarden werd in 2001 aangewezen als Rijksmonument en in 2005 verbouwd tot appartementencomplex. 

Bronnen
Correspondentie Dudok, Het Nieuwe Instituut, Rotterdam, Dudok, W.M. (Willem Marinus)/Archief (DUDO), inv.nr. DUDOd252. 
Monumentnummer 519836, Monumentenregister Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. 
Monumentnummer 508227, Monumentenregister Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. 
De Leeuwarder Courant via www.delpher.nl.