Bewondering is niet de enige reden waarom architecten in de voetsporen van Dudok zijn getreden. Ook geld kan een belangrijke drijfveer zijn, zo bewijst het duo W.T. Curtis en H.W. Burchett. Samen waren zij in de jaren ‘30 en ‘40 van de vorige eeuw verantwoordelijk voor het ontwerp van tientallen scholen en andere openbare gebouwen in de buitenwijken van Londen, vrijwel allemaal in de stijl van Dudok. Veel van die gebouwen zijn nog altijd in gebruik.

Londen lag vroeger in het hart van het graafschap Middlesex. Vanaf het begin van de vorige eeuw maakte de Britse hoofdstad een onstuimige groei door in alle richtingen. Door de aanleg van spoorlijnen door de Metropolitan Railway en de aankoop van landbouwgronden werden de pittoreske dorpen en stadjes rondom de hoofdstad aaneengeregen tot aantrekkelijke tuinsteden voor forenzen uit de verstikkende hoofdstad. Zo ontstond tussen de beide wereldoorlogen het denkbeeldige Metroland, vernoemd naar de spoorwegmaatschappij. Affiches van die tijd toonden nieuwe huizen omgeven door tuinen en parken, waar de vermoeide witte-boordenwerker van zijn vrije tijd kon genieten en met zijn gezin in harmonie met de natuur kon leven.

Het graafschap Middlesex hield in 1965 op te bestaan, toen het werd opgeslokt door Greater London. Maar tot die tijd moest Middlesex de onstuimige groei van de tuinsteden ondersteunen met de bouw van scholen en ziekenhuizen. Dat gebeurde vanuit een eigen architectenbureau, vanaf 1930 onder leiding van Thomas William Curtis (1879 – onbekend). Assistent-architect Howard William Burchett (1883 – 1960) was verantwoordelijk voor de onderwijsgebouwen.

Een jaar na de aanstelling van Curtis stortte de beurs van Wall Street in en brak een wereldwijde economische crisis uit. De buikriem werd aangehaald en Curtis en Burchett moesten voortaan 30 procent goedkoper bouwen. Tot dan toe had Middlesex County die eeuw vooral in het typisch Engelse ‘edwardiaans barok’ gebouwd, later in een ingetogen classicistische stijl. Maar Curtis en Burchett gooiden het roer om. Zij kozen voor de veel goedkopere, modernistische aanpak. Puur om financiële redenen.

The Architect and Building News schreef daarover destijds: “Lezers die gewend zijn aan de aangenaam ‘binnenlandse’ scholen van de architect van Middlesex County zullen met een lichte schok hebben vastgesteld dat de heer Curtis ‘modern’ is geworden.”

Indeed. De scholen van Curtis en Burchett zijn fraaie, sobere constructies van stalen skeletten, beton en baksteen, met lange platte daken en grote ramen, gemodelleerd naar de werken van Dudok. Vrijwel alle werken van het Britse duo kregen een stoere kloktoren in het midden, om het horizontale karakter van hun ontwerp te doorbreken. Zoals het hoort, zou een zekere Hilversumse bouwmeester zeggen.

Veel van hun werken hebben de tand des tijds overleefd en zijn nog steeds in gebruik, vaak in hun oorspronkelijke functie.

Dat Curtis en Burchett ‘Dudok’ als huisstijl adopteerden werd onder meer bevestigd door de gezaghebbende Pevsner architectuurgids in een beschrijving van Alexandra House in Brentford: “(…) lage baksteenbouw in de Dudok-manier die in de jaren 1930 zo populair was voor progressieve sociale bouw door de Middlesex County Council”.

Die keuze was, naast het kostenaspect, niet zo verwonderlijk. Dudoks werken werden getoond en besproken in internationale vakliteratuur. Hij oogstte veel bewondering onder zijn Britse collega’s. In 1935 werd hij door de Royal Institute of British Architects onderscheiden met de Gold Medal voor zijn hele oeuvre. Dudok kwam daarvoor naar Londen en gaf lezingen. Ook andere Britse architecten hebben in die periode gebouwen in Dudokstijl ontworpen.  

Curtis en Burchett bouwden tientallen scholen in het hele graafschap Middlesex, maar ook andere publieke voorzieningen zoals klinieken, bibliotheken, gerechtsgebouwen en politiebureaus. Allemaal in dezelfde stijl. Sommige zijn echte pareltjes, die in Hilversum niet zouden misstaan. Veel van hun werken hebben de tand des tijds overleefd en zijn nog steeds in gebruik, vaak in hun oorspronkelijke functie.

Vier werken zijn aangewezen als nationaal monument. Ze zijn hieronder te zien. Dat zijn: de Bohun basisschool in Oakwood (1936), met zijn vierkante, centrale toren. De school is nog steeds in gebruik en de bijbehorende bibliotheek is nu een kinderdagverblijf. De tweede is de Lady Banks Junior School in Ruislip (1936). Deze school valt op door het gebruik van twee kleuren baksteen, licht oranje en beige. Kenton Library (1938) is het derde gebouw op de monumentenlijst. De laatste is het Bowes Road Complex in Arnos Grove (1940), volgens sommigen met meest ambitieuze werk van Curtis en Burchett. Het bevat een zwembad met een lange, horizontale stroomlijn, een bibliotheek met een centrale toren en een L-vormige kliniek.

Door de grote omvang en de herkenbaarheid van hun oeuvre is het duo Curtis en Burchett –  en indirect dus ook Dudok – van grote invloed geweest op de ontwikkeling van Metroland, of Greater London. Niet uit bewondering, maar uit bezuiniging. Waar een economische crisis al niet toe kan leiden.

Bronnen:

A Guide to Modernisme in Metroland, Joshua Abbott, 2020. Uitg. Unbound

W.T. Curtis, Middlesex County Architect, Marshall Colman, https://marshallcolman.wordpress.com

Forgotten but not gone: Curtis and Burchett, https://www.modernism-in-metroland.co.uk

Met dank aan: http://www.modernisttourists.com