
De vele Vlaamse gebouwen in de serie ‘InspiredByDudok’ laten zien dat Dudok een aanzienlijke invloed had op de Vlaamse architectuur van het interbellum. Lange tijd hield de Belgische overheid een voorkeur voor traditionele en art deco architectuur maar vanaf het eind van de jaren twintig begon ze ook opdrachten te verstrekken aan – weliswaar meer gematigde – moderne architecten. Het ‘romantisch kubisme’ van architect Dudok werd een belangrijk voorbeeld voor de nieuwe architectuur bij onze zuiderburen. Veel Vlaamse tijdgenoten reisden af naar Nederland en Hilversum om de moderne architectuur hier te bezichtigen. Dat leidde in 1932 tot een waarschuwing van architect Pierre Verbruggen (1886-1940) in het tijdschrift L’Emulation dat ‘de architectuurbedevaarten naar het nieuwe Mekka Hilversum niet moesten leiden tot een niet bestudeerde en dus gevaarlijke klakkeloze navolging.’
Zelf ontwierp Verbruggen al in 1930 de Zeevaartschool in Oostende, met duidelijke Dudoktrekjes. De plastische opbouw, de langgerekte opzet met een torenachtig middenvolume en de horizontale vensterindeling waren ook Dudok niet vreemd. Net als de muurdammen van – oorspronkelijk – blauwgeglazuurde tegels, die de administratieve vleugel van het gebouw sierden. Het gebouw werd bovendien opgetrokken in gele baksteen met een diepliggende horizontale voeg en een platvolle gladde verticale voeg.
De Zeevaartschool (destijds Staatsmarineschool) was Verbruggens inzending voor een van de twee door het Ministerie van Transport in 1930 uitgeschreven architectuurwedstrijden. Uit vier kanshebbers verkoos de jury de inzending van Verbruggen als winnend ontwerp. De andere prijsvraag betrof een hogere zeevaartschool voor Antwerpen, en werd gewonnen door architect Josse van Kriekinge, met een eveneens Dudokiaans ontwerp. In 1932 kreeg Verbruggen voor zijn ontwerp de prestigieuze Van de Ven prijs uitgereikt, destijds de belangrijkste prijs voor moderne architectuur in België.
Of Dudok en Verbruggen elkaar ooit hebben ontmoet blijft onbekend, maar dat Verbruggen het werk van Dudok goed kende, is een zekerheid. In zijn artikel in L’Emulation ging de architect van de Zeevaartschool in Oostende uitgebreid in op Dudoks Raadhuis van Hilversum en de Rotterdamse Bijenkorf. Inmiddels is het ontwerp van Verbruggen meerdere malen aangepast en uitgebreid, waardoor de oorspronkelijke opzet minder zichtbaar is. Toch doet het gebouw nog Dudokiaans aan. Geen klakkeloze navolging, wel ontegenzeggelijk een InspiredBy.
Bronnen
Marc Dubois, ‘Invloed van de architectuur van W.M. Dudok in Vlaanderen’, Ons Erfdeel 26 (1983), pp. 229-235.
Marc Dubois, ‘De Zeevaartschool te Oostende’, Tijdschrift van de Oostendse Heemkundige Kring “DE PLATE” nr. 1, januari 1981, pp. 24-26.
Pieter Winters, België bouwt in baksteen. Nederlandse ontwerpen als voorbeeld in de Belgische architectuur in de periode 1918-1940, Masterscriptie Architectuurgeschiedenis Vrije Universiteit Amsterdam, 2010.
Website: https://inventaris.onroerenderfgoed.be/









