Toen Dudok in 1952 van de Scheepvaart Vereniging Noord opdracht kreeg om een nieuw Havengebouw voor Amsterdam te ontwerpen, ging hij direct voortvarend aan de slag, samen met zijn compagnon Robert Magnée. Op papier verrees niet alleen een ‘nieuw Scheepvaarthuis’ van 13 verdiepingen, maar ook een tweede bouwblok, zeven verdiepingen hoog en loodrecht op het hoofdgebouw, parallel aan het IJ.

De gemeente Amsterdam gaf uiteindelijk alleen groen licht voor de bouw van het hoogste deel, dat in mei 1960 werd geopend. Daar bleef het bij, tot grote spijt van Dudok. Bij de opening van het gebouw stelde hij dat bepaalde delen van het gebouw alleen kunnen worden begrepen wanneer het bijgebouw er ook zou komen. Zo was in de hal een monumentale marmeren trap gebouwd die ook toegang tot het geschetste tweede gebouw zou geven. Bij een latere renovatie is die trap volledig gesloopt.

In het gerealiseerde ontwerp vallen de bovenste verdiepingen het meest op. Deze springen iets terug en worden omgeven door een felrode staalconstructie, waardoor de glazen bovenetages met hun schuine muren het uiterlijk krijgen van een controlekamer voor lucht- en scheepvaartverkeer. In werkelijkheid bieden die twee verdiepingen plaats aan een restaurant en een café, ook toegankelijk voor het publiek. Op de andere verdiepingen zetelen het havenkantoor en tal van andere organisaties en ondernemingen op scheepvaartgebied.

Het gebouw is in de relatief korte periode van twee jaar gebouwd door de toepassing van geprefabriceerde elementen in een staalbetonskelet. Niet alleen op de bovenste twee verdiepingen, ook in de etages daaronder is het skelet aan de buitenkant te zien, als verticale afbakening van de ramen en de panelen van witte baksteen. Het Havengebouw aan het IJ is een gemeentelijk monument.

video Polygoonjournaal, Beeld en Geluid