Het is niet verwonderlijk dat Dudoks scholen tot veel navolging hebben geleid. Niet alleen bestond er in de Westerse wereld vanaf de jaren dertig een enorme behoefte aan onderwijsgebouwen, maar bovendien waren zijn ontwerpen vernieuwend en sloten ze aan bij de modernste inzichten die op onderwijsgebied bestonden.

Een prachtige ‘Inspired By’ van zo’n modern leerhuis vinden we in Adelaide, de hoofdstad van de Australische staat South-Australia. Daar ontwierp architect Edward B. Fitzgerald in 1940 de Adelaide Boys High School. De Dudokian kenmerken springen je tegemoet. De horizontaliteit van de lichtbruine bakstenen bouwvolumes, in het midden onderbroken door de terugliggende overluifelde entree en de opvallende rechthoekige hoge bouwmassa zijn regelmatig terugkerende karakteristieken in de vele ontwerpen van de Hilversumse bouwmeester. Ook de overstekende dakranden en de langwerpige raamstroken met roedeverdeling die de horizontaliteit benadrukken, de betegelde muurdammen en de geïntegreerde bloembakken zijn onmiskenbare Dudok details. Tel daarbij nog de halfronde uitbouw naast de entree en je zou denken dat Dudok hier zelf aan het tekenen is geweest. (Zie ter illustratie de foto van Dudoks Julianaschool onder de tekst). De licht gebogen ronding van het hoofdvolume doet hieraan geen afbreuk, maar deze volgt juist op een Dudokachtige wijze de contouren van het beschikbare perceel.   

Voor het ontwerp van de Adelaide Boys High School schreef de staat in 1939 een ontwerpprijsvraag  uit. Maar liefst zestig ontwerpen werden ingediend, het was immers een economisch beroerde tijd zo vlak voor de Tweede Wereldoorlog. In 1940 werd het winnende ontwerp gekozen. Vanwege de oorlog werd de bouw lange tijd uitgesteld, maar in 1951 konden de eerste studenten worden ingeschreven. Dat waren in eerste instantie alleen jongens, de meisjes bezochten een ander schoolgebouw in de stad. Pas in 1979 veranderde de Adelaide Boys High School in de Adelaide High School voor jongens én meisjes.

Het winnende bouwplan kwam van de uit Sydney afkomstige architect Edward B. Fitzgerald, die speciaal voor de prijsvraag een partnerschap was aangegaan met architect John Brogan. Voor de bouw van de school, die plaatsvond tussen 1947 en 1952 verhuisde Fitzgerald naar Adelaide. Het schoolgebouw is sinds 1985 een erkend rijksmonument (State Heritage Listed) en mede van belang als het eerste modernistische publieke gebouw in Adelaide. Volgens de Australische architectuurhistoricus en professor Donald Langmead (1939-2011) heeft Fitzgerald zelf toegelicht dat het ontwerp voor de Adelaide Boys High School beïnvloed is door de architectuur van Dudok.

Baksteenfabrikanten gingen zelfs over tot het fabriceren van speciale smalle langwerpige bakstenen zoals Dudok had toegepast in het Raadhuis

Dat hoeft geen verbazing te wekken. In een uitgebreide dissertatie beschreef de Australische Carol Hardwick in 1998 de invloed van Dudok op de Australische architectuur tussen 1930 en 1955. En die was aanzienlijk. In een bijzonder groot deel van de gebouwen uit die periode zijn een of meerdere Dudokkenmerken terug te vinden. Baksteenfabrikanten gingen zelfs over tot het fabriceren van speciale smalle langwerpige bakstenen zoals Dudok had toegepast in het Raadhuis van Hilversum om de horizontaliteit te benadrukken, en die we ook vinden in de Adelaide High School.  

In 2015 werd de school uitgebreid met nieuwbouw ten zuiden van het oorspronkelijke gebouw, het Charles Todd Building. De nieuwbouw werd ontworpen door JPE Design Studio uit Adelaide, en is naar eigen zeggen een hedendaagse interpretatie van de stijlkenmerken uit het bestaande schoolgebouw. We zien inderdaad een modern gebouw met een – uitvergrote – horizontale lijn, in moderne materialen uitgevoerd.  Maar het is het halfronde in baksteen uitgevoerde hoge bouwvolume waarin een verticale vensterpartij een trappenhuis laat zien, dat ons ook dit nieuwe deel van de school als een heuse ‘Inspired By’ doet bestempelen.

Leuk weetje: de Adelaide High School is de locatie van de in 2019 opgenomen Australische TV-serie The Hunting, die ook op de Nederlandse televisie is uitgezonden. 

Bronnen:

Carole Hardwick, The dissemination and influence of Willem M. Dudok’s work in the climate of modernism in architecture in Australia 1930- 1955, Proefschrift Faculty of Architecture University of Sydney, 1998.

Adelaide City Explorer https://adelaidecityexplorer.com.au/items/show/427